Różaniec święty – rys historyczny
Początków Różańca świętego należy upatrywać w czasach średniowiecznych. Pojawia się on w XII wieku jako szczególna forma czci Matki Najświętszej. Od tego czasu istnieją świadectwa, że pozdrawiano Matkę Boską odmawiając 50, 100, 150 “Zdrowaś Maryjo”.
Niewykluczone, że św. Bernard, szczególny czciciel Maryi mógł dać początek Różańcowi. Istnieje legenda, która mówi, że św. Bernardowi, który zwykł przechodząc koło figury Matki Bożej pozdrawiać ją słowami “Ave Maria”, Matka Boża miała odpowiedzieć “Ave Bernarde” ( tj. bądź pozdrowiony Bernardzie). Tradycja wiąże rozszerzenie Różańca ze św. Dominikiem, założycielem Zakonu Dominikanów.
Istniejący w XIII w. zwyczaj odmawiania 150 “Zdrowaś Maryja”, Stefan de Sallai zgrupował w 15 Tajemnic, z których każda liczyła 10 “Zdrowaś”. W XV wieku poszczególne tajemnice ubogacono dodając na początku jedno “Ojcze nasz”, a po “Zdrowaś” – “Chwała Ojcu”, zaś na początku w całości “Wyznanie wiary” oraz 3 “Zdrowaś” w szczególnych intencjach. Z czasem dla łatwiejszego liczenia poszczególnych tajemnic wprowadzono paciorki nawleczone na sznurek czy łańcuszek, czyli różaniec. Odmawiane słowa “Pozdrowienia Anielskiego” do Matki Boskiej już wcześniej zwanej “Ogrodem różanym” zaczęto nazywać “Rosarium”, od którego wywodzi się nazwa “Różaniec”.
Różaniec stał się modlitwą popularną i powszechną w Kościele odmawianą zarówno na dworach, jak i w wiejskich izbach. Rozpowszechnił się szczególnie po zwycięskiej bitwie nad muzułmanami, która miała miejsce pod Lepanto, 7 października 1571 r. Ówczesny papież św. Pius V ogłosił ten dzień jako święto Matki Bożej Różańcowej.
Dużą rolę w historii Różańca odegrała Sługa Boża Paulina Jaricot – założycielka Dzieła Rozkrzewiania Wiary. Dla ożywienia wiary we Francji, Paulina w 1826 r. utworzyła “Żywy Różaniec”. Członkowie Żywego Różańca mieli obowiązek codziennej modlitwy i niewielkiej cotygodniowej ofiary, która służyć miała pomocy misjom. Już po 6 latach od założenia “Żywy Różaniec” uzyskał oficjalną aprobatę papieża Grzegorza XVI.
Po latach misyjne korzenie Żywego Różańca na nowo odkrył ks. abp Fulton J. Sheen (1895 – 1979) Dyrektor Papieskiego Dzieła Rozkrzewiania Wiary w USA. Pragnął on, aby każdy chrześcijanin modlił się w intencjach całego Kościoła, dlatego każdy dziesiątek różańca jest w innym kolorze i symbolizuje jeden z kontynentów:
Kolor zielony – za Afrykę – nawiązuje do zieleni afrykańskich lasów tropikalnych;
Kolor czerwony – za Amerykę – podkreśla ogień wiary, który pierwsi misjonarze zanieśli do obu Ameryk;
Kolor biały – za Europę i za Ojca Świętego – oznacza biel szat papieskich;
Kolor niebieski – za Oceanię – symbolizuje wody chrztu i wody Oceanu Spokojnego, na którym rozsiane są rozliczne wyspy;
Kolor żółty – za Azję – przypomina poranne światło wschodu;
Od samego początku “Żywy Różaniec” obejmuje modlitwą Misje katolickie na całym świecie. Jego członkowie modlą się w intencjach misyjnych szczególnie bliskich papieżowi, który na każdy miesiąc wyznacza inną intencję. Są one podyktowane najważniejszymi i najbardziej palącymi problemami Kościoła na świecie, jak również sytuacją społeczną w poszczególnych krajach i na kontynentach.
Papieże ostatnich czasów to papieże modlitwy różańcowej. Różaniec szczególną atencją darzył Ojciec Święty Jan Paweł II. Mówił: „Różaniec to moja ulubiona modlitwa, wspaniała w jej prostocie i w jej głębi…”). Rozpoczynając 25 rok swojego pontyfikatu papież Jan Paweł II w Liście Apostolskim zatytułowanym „Różaniec Dziewicy Maryi” ogłosił Rok Różańcowy (X 2002 – X 2003). Wtedy też wprowadził nową część Różańca: “Tajemnice światła”, uwzględniające lata publicznej działalności Jezusa. W Liście o Różańcu Jan Paweł II zwrócił się do nas słowami:
„(…)Różaniec był też zawsze modlitwą rodziny i za rodzinę. Rodzina, która modli się zjednoczona, zjednoczona pozostaje. Różaniec święty zgodnie z tradycją jest modlitwą, która szczególnie sprzyja gromadzeniu się rodziny. Kierując wzrok na Jezusa, poszczególni członkowie odzyskują na nowo również zdolność patrzenia sobie w oczy, by porozumiewać się, okazywać solidarność, wzajemnie sobie przebaczać, by żyć przymierzem miłości odnowionym przez Ducha Bożego…”
(opracowane na podstawie: „Różaniec z Ojcem świętym”, ks. S. Jankowski SDB)